REKACJE UTLENIANIA I REDUKCJI

Jednym z typĂłw niezgodnoƛci chemicznych jakie moĆŒemy spotkać w staƂych i pƂynnych postaciach leku są nieprawidƂowoƛci związane z obecnoƛcią czynnikĂłw redoks. W wyniku wspóƂobecnoƛci wyĆŒej wspomnianych substancji, dochodzi do zmiany stopnia utleniania innych skƂadnikĂłw recepty, co moĆŒe bezpoƛrednio przekƂadać się na trwaƂoƛć i wƂaƛciwoƛci farmakologiczne preparatu.
Reakcje utleniania i redukcji

Do silnych utleniaczy zaliczyć moĆŒna: nadtlenek wodoru, azotany, jod czy nadmanganian potasu. W grupie silnych reduktorĂłw znaleĆșć moĆŒna m.in.: ĆŒelazo metaliczne, dwufenole czy rezorcynę. Wart podkreƛlenia jest fakt, iĆŒ tego typu reakcje często katalizowane są przez pH, sole metali ciÄ™ĆŒkich czy ƛwiatƂo.

SzczegĂłlną uwagę naleĆŒy rĂłwnieĆŒ zwrĂłcić na recepty zawierające w skƂadzie gumę arabską. Ze względu na zawartoƛć enzymĂłw z grupy oksydaz i peroksydaz, substancja ta będzie powodowaƂa utlenianie adrenaliny, aminofenazonu, witamin A, B1, B2,C oraz aminofiliny. Interakcja nie zachodzi, kiedy guma arabska pozbawiona jest związkĂłw enzymatycznych.

W recepturze dopuszcza się stosowanie substancji pomocniczych – przeciwutleniaczy, ktĂłre zapobiegają zachodzeniu reakcji redoks w postaci leku. Do związkĂłw ktĂłre wykazują tego typu wƂaƛciwoƛci zaliczyć moĆŒna: siarczyn sodu, wersenian disodowy, tokoferol czy pirosiarczyn sodu. Antyoksydanty powinny być wprowadzane do wykonywanego leku w niewielkich iloƛciach, tak by nie wywieraƂy wƂasnego dziaƂania farmakologicznego i nie wpƂywaƂy na dostępnoƛć biologiczną czy trwaƂoƛć wytworzonego preparatu. W wyborze substancji pomocniczej naleĆŒy kierować się rodzajem rozpuszczalnika i substancji aktywnej obecnej w przygotowywanym leku.

PrzykƂadowa recepta
Rp. 
Spironolactoni0,25
1% Sol. Methylcellulosi 
Aurantii sir.aa 10,0
Aquaead 50,0
M.f.susp. 
D.S 1 x dziennie ƂyĆŒeczkę

Dla dziecka 5‑letniego o masie ciaƂa 18 kg

Ze względu na moĆŒliwoƛć rozkƂadu skƂadniku preparatu pod wpƂywem ƛwiatƂa,  odpowiednio przygotowaną zawiesinę, naleĆŒy przechowywać w lodĂłwce i chronić przed dostępem ƛwiatƂa. SpoĆŒyć w czasie krĂłtszym niĆŒ 1 miesiąc.

Bibliografia
  1. R. A. Polskiego, ‘12.2012 – „PrzykƂady niezgodnoƛci chemicznych w mieszankach i roztworach.” – Aptekarz Polski’.
  2. K. H. Bodek, Przewodnik po recepturze aptecznej: dla studentĂłw WydziaƂu Farmaceutycznego : praca zbiorowa. ƁódĆș: Biuro Promocji Wydawnictw Uniwersytetu Medycznego, 2009.
  3. R. A. Polskiego, ‘Trudnoƛci i niezgodnoƛci recepturowe. – Aptekarz Polski’.
  4. G. Samczewska, ‘Receptura Aseptyczna skrypt dla studentĂłw WydziaƂu Farmaceutycznego‘, Uniwersytet Medyczny W Ɓodzi, Katedra Farmacji Stosowanej, ƁódĆș 2012.