*jeżeli zawierają spirytus, ilość spirytusu w przeliczeniu na spirytus 95% nie może przekroczyć 100 gramów

**w przypadku recept na maści, kremy, mazidła, pasty albo żele do stosowania na skórę, można przepisać dziesięciokrotną ilość leku recepturowego, ustaloną na podstawie przepisów określających leki, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne stosowane przy sporządzeniu leków recepturowych.

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012r. w sprawie leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych.
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2014r. zmieniające rozporządzenie w sprawie recept lekarskich.

Zgodnie z ustawą z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych minister właściwy do spraw zdrowia określa w drodze rozporządzenia listę leków które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych. Oznacza to, iż każdy lek umieszczony w wyżej wymienionym rozporządzeniu może wchodzić w skład leku recepturowego, który zostanie wydany pacjentowi za opłatą ryczałtową. Obecność w składzie leku recepturowego preparatu, który nie jest ujęty w rozporządzeniu spowoduje, że lek magistralny będzie mógł być wydany pacjentowi jedynie z odpłatnością 100%. Wyjątkiem są leki gotowe nieujęte w rozporządzeniu, których dawka w leku magistralnym jest mniejsza od najmniejszej zarejestrowanej dawki tego preparatu gotowego w postaci stałej stosowanej doustnie i lek ten znajduje się w wykazie leków refundowanych. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012 r.w sprawie leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych wymienia następujące preparaty:

1. Aqua pro iniectione (Aqua pro iniectione), rozpuszczalnik do sporządzania leków parenteralnych.
2. Azulan (Chamomillae anthodii/Matricarae floris extractum fluidum), płyn doustny, płyn do stosowania w jamie ustnej, płyn na skórę.
3. Cardiamidum (Nicethamidum), krople doustne, roztwór.
4. Devikap (Colecalciferolum), krople doustne, roztwór.
5. Fenactil (Chlorpromazini hydrochloridum), krople doustne, roztwór.
6.Intractum Hippocastani (Hippocastani intractum), płyn doustny.
7. Intractum Hyperici (Hyperici herbae intractum), płyn doustny.
8. Juvit D3 (Colecalciferolum), krople doustne, roztwór.
9. Linomag (Lini oleum virginale), płyn na skórę.
10. Maść cynkowa (Zinci oxydati unguentum), maść.
11. Mentowal (Menthyli isovaleras), krople doustne, roztwór.
12. Injectio Natrii chlorati isotonica (Natrii chloridum), roztwór do wstrzykiwań.
13. Neospasmina (Extractum fluidum ex: Crataegi fructu et Valerianae radice), syrop.
14.Płyn Burowa (Aluminii subacetatis solutio), płyn na skórę.
15. Senospasmina (Extractum fluidum compositum ex: Crataegi fructu, Valerianae radice, Lupuli flore, Passiflorae herba), syrop.
16. Sirupus Kalii guajacolosulfonici (Sulfogaiacolum FP), syrop.
17. Sirupus Pini compositus (Pini extractum fluidum, Foeniculi tinctura, Codeini phosphas hemihydricus), syrop.
18. Succus Hyperici (Hyperici herbae succus), płyn doustny.
19. Succus Taraxaci (Taraxaci radicis succus), płyn doustny.
20. Succus Urticae (Urticae herbae succus), płyn doustny.
21. Syrop prawoślazowy (Althaeae sirupus FP), syrop.
22. Syrop tymiankowy złożony (Thymi sirupus compositus FP), syrop.
23. Tussipect (Ephedrini hydrochloridum + Thymi extractum + Saponinum), syrop.
24. Vitaminum A (Retinolum), płyn doustny.
25. Vitaminum A Hasco (Retinolum), krople doustne, roztwór.
26. Vitaminum A (Retinoli palmitas), krople doustne, roztwór.
27. Vitaminum A+D3 (Colecalciferolum + Retinolum), płyn doustny.
28. Vitaminum B6 (Pyridoxini hydrochloridum), roztwór do wstrzykiwań.
29. Vitaminum E (Tocopheroli acetas), płyn doustny.
30. Vitaminum E Hasco (Tocopheroli acetas), krople doustne, roztwór.
31. Vitaminum E (int-rac-alfa – Tocopheroli acetas), krople doustne, roztwór.
32. Vigantol (Colecalciferolum), krople doustne, roztwór.

Abacil – Chlorhexidini gluconatis solutio

Acetaminophenon – Paracetamolum

Achromycinum – Tetracyclini hydrochloridum

Acidum formicum – Tanninum

Acidum phenylaethylbarbituricum  – Phenobarbitalum, Luminalum, Gardenalum, Aephenalum, Lepinal

Acidum tannicum – Tanninum, Acidum gallotannicum

Adeps lanae anhydricus – Lanolinum, Lanolinum anhydricum, Adeps Lanae, Alanae anhydricum

Adeps neutralis – Adeps solidus

Adrenalinum – Epinephrinum

Aephenalum – Phenobarbitalum, Acidum phenylaethylbarbituricum, Luminalum, Gardenalum, Lepinal

Aethanolum – Ethanolum

Aethinal – Barbitalum, Barbitonum, Veronalum

Albucidum – Sulfacetamidum natricum

Alumen – Aluminii kalii sulfas

Aluminii kalii sulfas – Alumen, Ałun

Aluminii subacetatis solutio – Aluminii acetici solution, Liquor Burovi, Płyn Burowa

Ałun – Aluminii kalii sulfas

Aminophyllinum – Euphyllinum

Ammonii anisatus spiritus – Krople anyżowe

Ammonii bituminosulfonas – Ichtyol, Ichtammol

Anaesthesinum – Benzocainum, Aethylum aminobenzoicum , Aethylium p-aminobenzoicum, Ethylis aminobenzoas,  Anaesthin

Aqua calcis – Calcium hydricum solutum, Aqua calcariae

Argentum colloidale – Collargol

Argenti nitras – Argentum nitricum, Lapis

Argentum proteinicum – Protargol

Atropini sulfas – Atropinum sulfuricum

Barbitalum – Aethinal, Barbitonum, Veronalum

Barbitalum natricum – Veronalum solubile, Medinalum

Benzocainum – Aethylum aminobenzoicum , Aethylium p-aminobenzoicum, Ethylis aminobenzoas, Anaesthesinum, Anaesthin

Bismuthi subcarbonas – Bismuthum carbonicum basicum

Bismuthi subgallas – Dermatolum

Bismuthi subnitras – Bismuthum nitricum basicum

Bucomicin – Neomycinum

Butyrum Cacao – Cacao Oleum, Oleum Theobromatis

Cacao oleum – Oleum cacao, Butyrum Cacao, Oleum Theobromatis

Carbo medicinalis – Carbo adsorbens, Węgiel chłonny

Calcium hydricum solutum – Aqua calcis,  Aqua calcariae

Carbamidum – Urea

Cardiamidum – Nicethamidum

Ceresinum – Paraffinum solidum

Cetaceum – Olbrot

Chloramphenicolum – Detreomycinum

Chlorhexidini gluconatis solution – Manusan, Abacil, Corsodyl, Hibitan

Cignolinum – Dithranol

Coffeinum  – Theinum, Coffeinum purum

Collargol – Argentum colloidale

Cortex cinchonae – Cortex Chinae

Cyanocobalaminum – Vitaminum B12

Dermatolum – Bismuthi subgallas

Detreomycinum – Chloramphenicolum

Diazepam – Relanium, Valium

Diphergan – Promethazini hydrochloridum

Dziegieć sosnowy – Pix liquida Pini, Oleum Rusci

Elacutan – Urea

Encortolon – Prednisolon, Prednisolonum

Encorton – Prednison, Prednisonum

Ephedrini hydrochloridum – Ephedrosan

Epinephrinum – Adrenalinum

Erythromycinum – Ilotycinum

Ethacridini lactas – Rivanolum

Ether ethylicus – Benzocainum, Aethylum aminobenzoicum , Aethylium p-aminobenzoicum, Ethylis aminobenzoas,  Anaesthesinum, Anaesthin

Euphyllinum – Aminophyllinum

Fiolet gencjanowy – Pyoctaninum coeruleum

Flavomycinum – Neomycinum, Mycifradinum, Bucomicin

Fungicidinum – Nystatinum

Gardenalum – Phenobarbitalum, Acidum phenylaethylbarbituricum, Luminalum, Aephenalum, Lepinal

Geriocainum – Procaini hydrochloridum, Procainum hydrochloricum, Novocainum hydrochloricum, Polocainum hydrochloricum

Gummi arabium – Gummi Acaciae

Gummi Tragacantha – Tragacantha

Hibitan – Chlorhexidini gluconatis solutio

Hydrargyrum aminochloratum – Hydrargyrum praecipitatum album, Hydrargyrum amidatobichloratum, Hydrargyri aminochloridum, Hydrargyrin aminochloridum, Hydrargyrum bichloratum ammoniatum, Mercurius praecipitatus albus, Aminochlorek rtęci

Hydrargyrum sylfuridum rubrum– Cinnabaris, Cynober, Siarczek rtęci czerwony, Cinabar

Hydrogenii peroxydum 30% – Perhydrol

Hydrogenii peroxydum 3% – Woda utleniona

Hyoscini hydrobromidum – Scopolaminum hydrobromicum

Ichtyolum – Ichtiammol, Ammonii bituminosulfonas

Ilotycinum – Erythromycinum

Iodi solutio aquosa – Iodi Lugoli solutio, Płyn Lugola

Iodi solutio spirituosa – Jodyna, Tinctura Iodi

Jodyna – Iodi solution spirituosa

Kalii bromidum – Kalium bromatum, Kalium sedativum

Kalii chloridum – Kalium chloratum

Kalii iodidum – Kalium iodatum

Kalii nitras – Kalium nitricum

Kalium bicarbonicum – Kalii hydrocarbonas

Kalium guaiacolosulfonicum – Sulfogaiacolum

Krople anyżowe – Ammonii anisatus spirytus

Krople walerianowe – Valerianae tinctura,  Tinctura Polemoni

Lactoflavinum – Riboflavinum

Lactosum – Saccharum lactis

Lanolinum – Lanolinum anhydricum, Adeps Lanae, Alanae anhydricum

Lapis – Argenti nitras

Lepinal – Phenobarbitalum

Lidocaini hydrochloridum – Lignocainum hydrochloricum, Xylocainum

Liquor Burovi – Aluminii subacetatis solutio, Płyn Burowa

Luminalum – Phenobarbitalum, Acidum phenylaethylbarbituricum, Gardenalum, Aephenalum, Lepinal

Magnesium carbonicum – Magnesii subcarbonas ponderosus

Magnesii oxidum – Magnesium oxidatum, Magnesia usta

Magnesii sulfas – Magnesium sulfuricum,Sól gorzka

Magisterium Bismuthi – Bismuthi subnitras

Manusan – Chlorhexidini gluconatis solutio

Metronidazolum natricum – Noraminophenazonum methanosulfonicum natrium, Analgin, Novalgin

Metronidazolum – Flagyl, Trichazol

Milicorten – Dexamethasonum

Marcoststin – Nystatinum, Mycostatinum

Mycifradinum – Neomycinum, Flavomycinum, Bucomicin

Mycostatinum – Nystatinum, Marcoststin

Natrii benzoas – Natrium benzoicum

Natrii bromidum – Natrium bromatum, Natrium sedativum

Natrii sulfas – Natrium sulfuricum, Sól Glauberska

Natrii tetraboras – Natrium tetraboricum, Natrium biboricum, Borax

Natrii thiosulfas – Natrium thiosulfuricum, Natrium hyposulfurosum.

Neomycinum – Flavomycinum, Mycifradinum, Bucomicin

Nicethamidum – Cardiamidum

Novalginum – Metamizolum natricum

Novocainum hydrochloridum – Procaini hydrochloridum

Nystatinum – Mycostatinum, Marcostatin, Fungicidinum

Olej parafinowy – Paraffinum liquidum

Oleum minerale album – Paraffinum liquidum

Oleum Rusci – Dziegięć sosnowy

Oleum Theobromatis  – Butyrum Cacao, Cacao Oleum,

Papaverini chydrochloridum – Papaverinum chydrochloricum, Papaverinum muriaticum

Paracetamolum – Acenol, Acetaminophen

Paraffinum liquidum – Petrolatum liquidum, Oleum minerale album, Olej parafinowy

Paraffinum solidum – Ceresinum

Petrolatum – Vaselinum flavum

Petrolatum album – Vaselinum album

Phenobarbitalum – Acidum phenylaethylbarbituricum, Luminalum, Gardenalum, Aephenalum, Lepinal

Pilocarpini hydrochloridum – Pilocarpinum hydrochloricum

Pix Lithanthracis – Prodermina, Maź pogazowa

Pix liquida Pini – Dziegięć sosnowy, Maź sosnowa

Płyn Burowa – Alumini subacetatis solutio

Płyn Lugola – Iodi solutio aquosa

Polocainum hydrochloricum – Procaini hydrochloridum

Prednisolonum – Encortolon, Ultracorten H

Prednisoni acetas – Encorton

Procaini hydrochloridum – Flavomycinum, Mycifradinum, Bucomicin

Proderminum – Pix Lithanthracis

Promethazini hydrochloridum – Promethazinum hydrochloricum, Diphergan

Protargol – Argentum proteinicum

Proszek troisty – Pulvis magnesiae cum rheo

Pulvis magnesiae cum rheo – Proszek troisty, Pulvis Magnesiae compositus

Pyralginum – Metamizolum natricum, Noraminophenazonum methanosulfonicum natrium, Analgin, Novalgin

Pyramidonum – Aminophenazonum

Radix Cephaelidis – Radix Ipecacuanhae

Radix Glycyrrhizae – Radix Liquiritiae

Radix Ipecacuanhae – Radix Cephaelidis

Radix Liquiritiae – Radix Glycyrrhizae

Relanium – Diazepamum

Resorcinolum – Resorcinum

Retinol – Retinoli palitas

Retinoli acetas – Vitaminum A

Retinoli palitas – Axerophtolum, Vitaminum A, Retinol

Riboflavinum – Lactoflavinum, Vitaminum B2

Rivanolum – Ethacridini lactas

Saccharum – Saccharosum, Saccharum album, Sucrosum, Sacharum

Saccharum amylaceum – Glucosum

Saccharum lactis – Lactosum

Sapo medicates – Sapo medicinalis, Sapo durus

Scopolaminum hydrobromicum – Hyoscini hydrobromidum

Sirupus simplex – Sirupus sacchari, Ulepek

Solutio Formaldehydi – Formaldehydum 40%

Solutio iodi aquosa – Iodi solutio aquosa

Solutio iodi spirituosa – Iodi solutio spirituosa

Sól Glauberska – Natrii sulfas

Spiritus concentratus – Ethanolum 760g/l

Spiritus dilutes – Aethanolum 70o

Spiritus Vini – Ethanolum 760g/l

Sulfogaiacolum – Sulfoguaiacolum, Kalium guaiacolosulfonicum, Thiocolum, Kalii guaiacolosulfonas

Talcum – Talcum depuratum, Talcum venetum, Łojek

Tanninum – Acidum tannicum, Acidum gallotannicum

Theinum – Coffeinum

Thiocolum – Sulfogaiacolum

Tinctura Iodi – Solutio Iodi spirituosa

Tinctura Polemoni – Valerianae tincture

Tragacantha – Gummi Tragacantha

Ulepek – Sirupus simplex

Urea – Urea pura, Carbamidum, Elacacutan

Urotropinum – Methenaminum

Valerianae tinctura – Tinctura valerianae, Tinctura Polemoni, Krople walerianowe

Valium – Diazepamum

Vaselinum album – Petrolatum album

Vaselinum flavum – Petrolatum

Veronalum – Barbitalum

Veronalum solubile – Barbitalum natricum

Woda utleniona – Hydrogenii peroxidum 3%

Xylocainum – Lidocaini hydrochloridum

Zinci oxidum – Zincum oxydatum

Zinci sulfas – Zincum sulfuricum

Dawka zwykle stosowana (zalecana) jest to dawka wywołująca zamierzony efekt terapeutyczny. Dawka maksymalna to największa dawka stosowana w lecznictwie. Zakres dawek przyjęto dla mężczyzny w wieku 20-40 lat, o masie ciała 70 kg bez chorób towarzyszących. Lekarz może świadomie przekroczyć ustalone w FP X dawki maksymalne w szczególnych przypadkach. Przepisanie dawki przekraczającej dawkę maksymalną obliguje lekarza do oznaczenia takiego faktu na recepcie. Jeśli farmaceuta nie jest w stanie wyjaśnić przyczyny przekroczenia dawki maksymalnej dobowej lub jednorazowej, powinien wykonać lek w dawce odpowiadającej dawce maksymalnej.

Substancje stosowane doustnie

* Jeśli preparat zawiera więcej niż jedną sól bromkową, maksymalna łączna dawka dobowa wynosi 1.0 g ( w tym bromku amonowego max. 0.5 g )

 Substancje stosowane zewntęrznie

Ustawa refundacyjna definiuje lek recepturowy jako preparat sporządzony w aptece na podstawie recepty lekarskiej. Cena takiego leku jest składową taxy laborum, cen poszczególnych składników użytych do jego wykonania oraz opakowania. Wysokość taxy laborum określona jest w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012 r. w sprawie leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych i zależy od sposobu wykonania preparatu. Do leku recepturowego wykonanego w warunkach jałowych czyli maści i kropli do oczu, preparatów z antybiotykiem, roztworów i maści stosowanych na rany i oparzenia, leków pozajelitowych, roztworów do irygacji należy doliczyć 24,66 zł a dla leków niewymagających wysokiej czystości mikrobiologicznej 12,33 zł. Aby lek recepturowy został zrefundowany przez NFZ, farmaceuta musi wykonać go z surowców farmaceutycznych przeznaczonych do receptury dopuszczonych do obrotu na terytorium RP, których lista została przekazana OIA w dniu 10.02.2011r. Do wykonania leku recepturowego można użyć leków gotowych, dla których została wydana decyzja administracyjna o objęciu refundacją, pod warunkiem że przepisana dawka leku recepturowego jest mniejsza od najmniejszej dawki leku gotowego w formie stałej stosowanej doustnie.

Rp.

furosemidum  0,01

sacharum lactis q.s.

m.f. pulvis

Dla przypomnienia furosemid występuje w preparacie gotowym w dawce 40 mg, czyli przepisana dawka jest mniejsza od tej jaka znajduje się w preparacie gotowym. Spełniony jest także drugi warunek, czyli lek znajduje się na liście leków refundowanych, dlatego lek recepturowy zostanie zrefundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Przykład:

Rp.

ursopol  0,03

sacharum lactis q.s.

m.f. pulvis

Choć dawka ursopolu jest mniejsza od tej jaką zawiera preparat gotowy (150 mg) to lek gotowy nie znajduje się na liście leków refundowanych, dlatego pacjent musi zapłacić w aptece 100% jego wartości.

Jak już wyżej wspomniano składową ceny leku recepturowego jest wartość opakowań takich jak pojemniki do unguatora, pojemniki winidurowe do maści, foremki do globulek/czopków, butelki. Dyskusyjną sprawą, w której zdania farmaceutów są podzielone jest doliczanie kosztu nakrętek. Wątpliwość ta spowodowana jest § 5. ust 1. Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012 r.w sprawie leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych mówiącym: „(…) Do wartości użytych surowców farmaceutycznych nie wlicza się kosztów przygotowanej w aptece wody wchodzącej w skład leków recepturowych. Do wartości opakowania nie wlicza się kosztów etykiet, korków oraz podkładek.”  Należy jednak zaznaczyć, że paragraf mówi o korkach, które z definicji różnią się od używanych obecnie nakrętek. Przytoczony paragraf zabrania także wliczać kosztów przygotowanej w aptece wody, nie mówi jednak nic o gotowej wodzie przeznaczonej do receptury, którą można zakupić w hurtowniach farmaceutycznych.

Zysk apteki z wykonania leku recepturowego to nie tylko taxa laborum, ale także marża.  Zgodnie z Ustawą Refundacyjną z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dla leków recepturowych ustala się marżę detaliczną w  wysokości 25% liczoną od kosztu jego sporządzenia.

Jeśli lek recepturowy spełnia wszystkie warunki niezbędne do jego refundacji przez NFZ, pacjent otrzyma go za odpłatnością ryczałtową. Sposób określania wartości ryczałtu determinuje Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych w Art. 6 ust 7.: „Odpłatność ryczałtowa, o której mowa w ust. 5, wynosi 0,50% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ogłaszanego w  obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów wydanym na podstawie art.  2 ust.  4 ustawy z dnia 10 października 2002 r.  minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr  200, poz.  1679, z  2004  r. Nr  240, poz.  2407 oraz   2005  r. Nr  157, poz. 1314), z zaokrągleniem do pierwszego miejsca po przecinku.” Obecnie opłata ryczałtowa za lek recepturowy wynosi 10,50 zł.

Przykład:

Rp.

Hydrocortisoni 1,0

Ung. Cholesteroli ad 100,0

M.f.ung

Załóżmy, że ceny hurtowe brutto poszczególnych składników wynoszą:

• hydrokortyzon 10 zł/gram
• maść cholesterolowa 0,5 zł/gram

Cena pojemnika do unguatora – 8 zł.

Sumujemy zatem ceny hurtowe brutto użytych składnikach i cenę opakowania:

10 zł + 99 x 0,5 zł+8 zł = 67,5 zł

Doliczamy taxę laborum w wysokości 12,33 zł dla leku niejałowego.

67,5 + 12,33 = 79,83

Do uzyskanej kwoty doliczamy 25% marży:

79,83*1,25 = 99,79 zł

Uzyskaliśmy wartość leku recepturowego.